NHIỄM LIÊN CẦU NHÓM B Ở PHỤ NỮ MANG THAI

1. Đại cương

Liên cầu khuẩn nhóm B (GBS) là một loại vi khuẩn Gram dương, thường được tìm thấy ở âm đạo hoặc trực tràng của người phụ nữ (20-40%). GBS không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục.

​Hầu hết những người nhiễm GBS, kể cả phụ nữ mang thai đa số không có triệu chứng. Tuy nhiên, khi thai phụ nhiễm GBS có nhiều nguy cơ sinh non, thai chết lưu, và nhiễm trùng sơ sinh. Một số ít trường hợp sẽ gây ra triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu như: đau, buốt rát khi đi tiểu, đi tiểu nhiều lần, nước tiểu đục,…

2. Tại sao cần xét nghiệm sàng lọc GBS khi mang thai

GBS được xem là tác nhân hàng đầu gây nhiễm trùng sơ sinh như viêm phổi, nhiễm trùng huyết, viêm màng não.

Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm GBS từ mẹ trong quá trình chuyển dạ.

Nhiễm trùng do GBS ở trẻ sơ sinh có thể khởi phát sớm (<7 ngày tuổi) hoặc khởi phát muộn (7- 89 ngày) gây ra nhiễm trùng huyết, viêm màng não, viêm phổi, nhiễm trùng xương khớp, nhiễm trùng da và mô mềm ... Trẻ sơ sinh nhiễm GBS có thể dẫn đến nhiễm trùng sơ sinh nặng, có thể tử vong hoặc để lại các di chứng lâu dài.

Những thai phụ dương tính với GBS nếu được điều trị kháng sinh dự phòng trong giai đoạn chuyển dạ sẽ làm giảm nguy cơ lây nhiễm GBS từ mẹ sang con.

3. Xét nghiệm sàng lọc GBS khi mang thai

Tại phòng khám thai Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn Tam Kỳ, thai phụ sẽ được đề nghị xét nghiệm GBS ở thời điểm thai 36 tuần đến 37 tuần 6 ngày (đối với đơn thai), 35 tuần (đối với đa thai).

Việc lấy mẫu xét nghiệm sàng lọc GBS rất dễ dàng và không gây tai biến gì cho bà mẹ và thai nhi. Mẫu xét nghiệm được lấy ở cùng đồ âm đạo và trực tràng bằng 1 que tăm bông nhỏ. Sau đó mẫu xét nghiệm được đưa đến phòng thí nghiệm để nuôi cấy để tìm ra sự có mặt của GBS.

4. Điều trị dự phòng

Khi thai phụ nhiễm GBS, để giảm nguy cơ lây truyền GBS cho trẻ sơ sinh, thai phụ sẽ được dùng kháng sinh dự phòng khi bắt đầu chuyển dạ hoặc ối vỡ sớm.

Kháng sinh ưu tiên sử dụng là Penicillin G hoặc Ampicillin tiêm tĩnh mạch. Trong trường hợp dị ứng Penicillin thì có thể thay thế bằng Cefazolin hoặc Clindamycin.

5. Theo dõi trẻ sau sinh trong trường hợp mẹ nhiễm GBS

Nếu trẻ sinh đủ tháng (sau 37 tuần) và sản phụ đã được tiêm kháng sinh khi chuyển dạ, ít nhất 4 giờ trước sinh, thì trẻ không cần theo dõi đặc biệt sau sinh.

Nếu sản phụ không được tiêm kháng sinh ít nhất 4 giờ trước sinh thì trẻ cần được theo dõi chặt chẽ về các dấu hiệu nhiễm trùng trong ít nhất 12 giờ đầu sau sinh. Việc theo dõi bao gồm đánh giá tình trạng chung của trẻ, nhịp tim, nhiệt độ, nhịp thở, khả năng bú hoặc nuốt sữa.

Phần lớn trẻ sơ sinh bị nhiễm GBS có biểu hiện triệu chứng trong vòng 1 tuần đầu sau sinh (được gọi là nhiễm GBS khởi phát sớm), thường trong vòng 12–24 giờ sau sinh. Nhiễm GBS khởi phát muộn, mặc dù ít phổ biến hơn, nhưng có thể ảnh hưởng đến trẻ cho đến khi trẻ được 3 tháng tuổi. Dùng kháng sinh khi chuyển dạ không ngăn ngừa được GBS khởi phát muộn. Do đó, sản phụ cần tiếp tục theo dõi trẻ tại nhà. Nếu trẻ có dấu hiệu bất thường sản phụ cần liên hệ ngay với bác sĩ để trẻ được chẩn đoán và điều trị sớm vì nếu chậm trễ có thể dẫn đến tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc thậm chí gây tử vong cho trẻ.

BS CKI Phan Xuân Linh - Bác sĩ chuyên khoa Phụ Sản